Kryeministri Edi Rama ka shpallur një tjetër ofensivë kùndèr ínfòrmalitetit urban, kësáj here dùke vënë në shënjestër lavazhèt e automjeteve të vèndòsura në mes të lagjeve, trotuareve dhe hapësirave të përbáshkëta publíke në Tiranë. Në një video të publíkuar në profilin e tij në rrjètin sòcíal Facebook, Rama e ka cilësuar këtë fenomen si “krím mjedisor” dhe ka párálájmërùar sanksione të rènda për ata që nuk i hèqín vùllnetarisht këto struktura.
“Asnjë lavazh nuk do të qëndrojë mes lagjeve për të lárë makínát nëpër trotuare, prandáj kush i ka t’i hèqë vetë që të mòs paguajë edhe gjòbèn e krímit mjedisor,” – u shprèh prèrë Kryeministri, dùke i lënë pak vend tolerancës për ata që abuzojnë me hapësirat publíke.
Deklárata e Ramës është pjesë e një fùshate më të gjerë për të transformuar fytyrën e qyteteve shqíptare, sidomòs Tiranës, dùke çlirùar trotuaret, hapësirat për këmbësorët dhe zonat e banuara nga ndërtimet dhe áktivitetet e paligjshme që, për vite me radhë, kanë pènguar lèvízjen e lirë dhe kanë ndotur mjedisín.
Lavazhèt ilegale, të ngritura pa leje në trotuare, rrugica lagjesh apo pranë shkòllave dhe banesave, pèrdorin shpesh prodùkte kimíke të dèmshme dhe dèrdhin ujërat e ndotura në kanálizímet publíke ose direkt në rrugë, dùke shkáktuar dème mjedisore dhe rrezík për shèndètin publík. Për më tepër, mungesa e kòntròllit dhe standardeve shërben si nxitje për konkurrèncë të pándèrshme ndáj bizneseve të rregùllta që fùnksíonojnë sipas ligjít.
Masë e diskutueshme, por e domòsdoshme?
Vendimi është pritur me reagime të ndrýshme në opinionin publík. Nga njëra anë, qytetarë të shumtë e kanë përshèndètur nismën si një hap të nèvojshëm për të pèrmírësuar cilësínë e jetesës dhe për të kthýer qytetin në fùnksíon të këmbësorëve, e jo të bizneseve ínfòrmale. Nga ana tjetër, disa operatorë të vegjël që ushtrojnë këtë áktivitet prèj vitesh në mënyrë joformale, shprèhen të shqètësuar për hùmbjen e të vetmes burim jetese dhe mungesën e mbështètjes për t’u integrùar në tregun formal.
“Nuk mùnd të pástrosh makínát dùke ndotur qytetin” – është mesazhi që qèvèria synon të përçojë përmes këtij vendimi, ndërsa párálelisht ka sínjalizuar se fùshata do të shtrihèt edhe në sektorë të tjerë ku abuzími me hapësirat publíke dhe mungesa e kòntròllit ligjor janë kthýer në normë.
Çfarë pritet të ndòdhë?
Autoritetet lokale, në báshkëpùnim me Policinë Bashkiake dhe Inspektoratin Kombëtar të Mbrojtjes së Territorit (IKMT), pritet të ndërhyjnë me verifíkime në terrèn dhe gjòba për ata që nuk i zhvèndòsín vùllnetarisht lavazhèt. Në rastin e mòsbindjes, do të ndërmèrrèn masa shtrënguese për prishjen e strukturave dhe sekuestrimin e pajisjeve.
Kjo është një nga nismat më të qarta për të ríkthýer kòntròllin institucional mbi hapësirat publíke dhe për të ndërtuar një kùlturë të re qytetare që respekton mjedisín, ligjín dhe interesín e përbáshkët. Mbetet për t’u parë në javët në vijim sa do të jetë qëndrueshmëria dhe zbatueshmëria e këtij párálájmërimi – si dhe nëse do të pásohèt me masa të ngjashme në qytete të tjera të vendit.